بذر شاهی - Cress Garden

طرز کاشت بذر شاهی در گلدان
اگر می خواهید دانه شاهی را در گلدان و داخل منزل یا آپارتمان بکارید لازم است ابتدا مقداری بذر مرغوب به اندازه مورد نیازتان تهیه کنید.

بذر شاهی بسیار ریز و به رنگ قرمز قهوه ای می باشد در در هر گرم از آنها حدود 300 دانه شاهی وجود دارد.
آماده سازی بذرها برای کاشت
بهتر است بذرها را ابتدا به مدت 2 تا 5 ساعت در آب بخیسانید تا خوب متورم شوند؛ سپس آنها را بر روی تکه ای روزنامه یا دستمال کاغذی ریخته تا رطوبت شان گرفته شود.

 

خاک و گلدان مناسب
برای کاشت بذر شاهی به یک گلدان با عمق حداقل 10 سانتی متر نیاز دارید. داخل گلدان را می توانید با خاک باغچه و یا ترکیب پیشنهادی سایت کوکا یعنی (کوکوپیت+پرلیت) پر کرده و سطح آن را آب پاشی کنید تا خوب مرطوب شود.
نکته : کف گلدان شما باید چند سوراخ داشته باشد تا آب اضافی از زیر گلدان خارج شود. همچنین بهتر است کف گلدان تان را با سنگ ریزه یا پوکه های صنعتی پر کنید تا آب به راحتی از آن خارج شود.

پس از آماده سازی خاک گلدان و مرطوب کردن سطح آن، بذرها را بر روی خاک بپاشید و به اندازه خیلی کم در حد نیم سانتی متر خاک بر روی آن بریزید. البته اگر روی بذرها را هم نپوشانید مشکلی پیش نمی آید.

سپس دوباره مقداری روی بذرها را آب پاشی کرده و برای آنکه رطوبت گلدان حفظ شود روی آن را به مدت 24 ساعت با پلاستیک بپوشانید.

بعد از گذاشت 1 الی 2 روز بذرها شروع به جوانه زدن می کنند. توجه داشته باشید که خاک گلدان همیشه باید مرطوب باشد و بهتر است آن را در جایی قرار دهید که نور کافی و مستقیم خورشید به جوانه ها بتابد.
نکته : ابتدا بگذارید به مدت 5 روز بذرها در مکانی گرم باشند سپس آنها را به نزدیک پنجره آفتاب گیر منتقل کنید.

 

فصل کاشت شاهی
معمولا سبزی شاهی را در فصل بهار و پاییز می کارند. شاهی به نور کافی خورشید و خاکی با زهکشی قوی نیاز دارد. این سبزی یک ساله می باشد و می توانید در فصل های کشت چندین بار آنها را کاشته و برداشت کنید.

 

زمان برداشت شاهی
شاهی بسیار سریع رشد می کند و پس از گذشت 3 تا 6 هفته می توانید آن را برداشت کنید. هنگامی که برگ های شاهی جوان هستند بهترین طعم را دارند.
برای استفاده خوراکی از شاهی باید برگ های آن را قبل از گل دهی گیاه برداشت کنید چون پس از گذشت زمان طولانی برگ ها بزرگ و سفت شده و طعم تلخی پیدا می کنند.

هنگامی که اندازه شاهی به 7 تا 12 سانتی متر رسید می توانید آن را با قیچی بچینید و مصرف کنید. برای این کار سبزی را از 2 سانتی متر بالای خاک بچینید. سبزی شما دوباره برگ خواهد داد و می توانید حداقل 3-4 مرتبه این کار را انجام دهید.

نحوه کاشت شاهی در باغچه خانه
برای کاشت بذر شاهی در باغچه معمولا یا آن را به صورت کلی بر روی خاک می پاشند یا در ردیف هایی با فاصله منظم اقدام به کاشت می کنند.

برای این کار می توانید در باغچه ردیف هایی به فاصله 12 سانتی متر از یکدیگر ایجاد کرده و دانه های بذر را داخل این ردیف ها با فاصلی 3 سانتی متر از یک دیگر بکارید و سپس روی آنها را با 1 سانتی متر خاک بپوشانید.

سپس خاک را آبیاری کرده و صبر کنید تا بذرها جوانه بزنند. بهتر است مکان کاشت حتما آفتابی باشد و دارای خاکی غنی با زهکشی مناسب باشد.

 

کاشت شاهی در زمستان
در فصل زمستان می توانید شاهی را داخل منزل بکارید تا گرمای مورد نیاز را داشته باشد. البته حتما به چندین ساعت آفتاب مستقیم نیز در روز نیارمند است که اگر روزهای آفتابی در مکان کاشت شما وجود ندارد می توانید با لامپ های فلورسنت نور آن را تامین کنید که البته صرفه اقتصادی ندارد.

 

علت زرد شدن سبزی شاهی
اگر برگ های شاهی در حال زرد شدن هستند می تواند چند دلیل کلی داشته باشد :

1. آبیاری بیش از اندازه (زمانی که رطوبت سطح خاک کم شد اقدام به آبیاری کنید)

2. زهکشی نامناسب خاک و گلدان که اجازه خروج آب اضافی را نمی دهد (کف گلدان حتما باید دارای چندین سوراخ باشد. همچنین بهتر است کف آن را با سنگ یا پوکه های صنعتی پر کنید تا آب اضافی گلدان به خوبی خارج شود.)

3. آلودگی خاک

شاهي (تره تيزک) از خانواده چليپاييان با نام علمي Lepidium sativum مي باشد. شاهي گياه بومي مديترانه شرقي است.

اين گياه يك ساله و به ارتفاع 20 تا 30 سانتي متر است كه در نواحي مختلف ايران نيز، پرورش مي يابد.

شاهي به عنوان غذا و دارو مصرف مي شود.

سبزي شاهي را خيلي راحت مي توان کاشت و خيلي راحت و سريع آماده برداشت مي شود.

اين گياه براي روش هيدروپونيک (رشد و نمو گياه در آب) نيز مناسب است.

قسمت هاي قابل استفاده شاهي شامل ريشه ها، برگ ها و تخم شاهي مي باشد.

ريشه شاهي نيز مزه تند و تلخي دارد. اين ريشه براي درمان سيفيليس و ناتواني در ادارار کردن مفيد است.

برگ هاي شاهي، محرک ، ادرارآور و ضد باکتري مي باشند.

اين برگ ها براي درمان بيماري اسکوربوت و بيماري هاي کبدي مفيد مي باشند.

شاهي به عنوان يک پماد بر روي جاهايي که درد مي کند و يا آسيب ديده است، نيز به کار مي رود.

 

تخم شاهي

تخم شاهي مزه ي تند و تلخي دارد. اين ماده خاصيت چربي سوزي ، تصفيه کنندگي خون، شيرافزايي، قاعدگي آور، مقوي (نيروبخش) و ادرارآور دارد.

دارويي براي چشم درد است. تخم شاهي قواي جنسي را تقويت مي کند.

تخم شاهي براي مرض جذام، بيماري هاي پوستي، اسهال خوني ، اسهال، سوء هاضمه، بيماري هاي چشمي، اسکوربوت، آسم و سرفه مفيد است.

تخم شاهي خاصيت سقط کنندگي جنين دارد. در ضمن تخم شاهي خاصيت مليني نيز دارد.

فوايد شاهي براي سلامتي بدن

ضد سرطان

به دليل وجود ويتامين C و E در شاهي اين گياه خاصيت آنتي اکسيداني فوق العاده در جلوگيري از آسيب راديکال هاي آزاد دارد. در نتيجه يک ماده ي ضد سرطاني مي باشد.

شاهي مانع از رشد سلول هاي سرطاني مي شود.

پروفسور "لئون بينه" عصاره شاهى را گرفت و به بدن موش هايى كه به سرطان مبتلا بودند تزريق كرد و مشاهده كرد كه اين كار، رشد سلول هاى سرطانى را در اين موش ها متوقف مي کند.

درمان کم خوني

شاهي علاوه بر ويتامين C حاوي مقدار قابل ملاحظه اي آهن و اسيد فوليک نيز مي باشد، از اين رو براي اشخاص كم خون مفيد است.
کاهش چربي خون

در يک طرح تحقيقاتي در ايران که به منظور تعيين تاثير سبزي شاهي بر چربي هاي خون‏‎‎‏، در كاركنان دانشكده پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي انجام گرفت، مشخص شد که ميزان كلسترول در گروه مورد بررسي کاهش يافته بود.

مفيد براي آسم

شاهي حاوي مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين A و روغن هاى فرار است. به همين دليل براي مخاط دستگاه تنفسى و در نتيجه مبتلايان به آسم فوق العاده مفيد است.

كسانى كه برونشيت دارند يا سرفه هاى سختى مى كنند، هر روز 60 تا 150 گرم عصاره شاهي را مصرف نمايند.
مفيد براي کليه ها

شاهي مانند خيلي از سبزيجات گروه چليپاييان مانند کلم، کلم بروکلي و کلم پيچ داراي گلوکوزيدها و روغن خردل (روغن تلخ) مي باشد. اين مواد، محرک فعاليت کليه ها هستند و موجب تقويت معده و کيسه صفرا مي شوند. از اين رو مصرف شاهي به كساني كه سنگ كليه و مثانه دارند، توصيه شده است.

 

ديگر فوايد

* شاهي حاوي مقدار قابل ملاحظه اي کلسيم، آرسنيك، منگنز، مس، روي و گوگرد است. به همين دليل اشتها آور نيز مي باشد.

* شاهي خاصيت درماني فوق العاده اي در اختلالات مفصلي و نقرس دارد.

* عصاره شاهي، كرم بدن را از بين مي برد.

* جويدن برگ هاي شاهي تازه، لثه ها را محكم مي كند و آن ها را سالم نگه مي دارد.

* شاهي كك و مك را كه معمولا در صورت انسان به صورت لكه هاي قهوه اي ريزي پديدار مي شود، برطرف مي كند. بدين منظور بايد برگ شاهي را كوبيد و روي لكه ها گذاشت و يا تخم شاهي را كوبيد و در مقداري آب خيس نمود و يك بار در روز

بر روي لكه ها گذاشت و آن قدر ادامه داد تا لكه ها برطرف شوند.

* شاهي لكه هاي سفيد پوست را برطرف مي كند. به اين منظور بايد تخم شاهي را كوبيد و با كمي عسل مخلوط نمود و بر روي لكه ها قرار داد. اين عمل را روزي يك مرتبه تكرار كنيد تا بهبودي كامل حاصل شود.

 

شاهي در آشپزخانه

شاهي به طور معمول در ساندويچ هاي انگليسي مانند ساندويچ تخم مرغ و شاهي (تهيه شده با تخم مرغ آب پز، مايونز، نمک و مقداري شاهي) استفاده مي شود. اما در ايران بيشتر به صورت يک نوع سبزي خوردن استفاده مي شود.

شاهي را در سبزي خوردن و يا به صورت سالاد بايد خورد. كسانى كه نمى توانند اين سبزى را خام بخورند بايد آب آن را بگيرند و بخورند.